Een bestuurder kan altijd door de aandeelhouder worden ontslagen. Het ontslag moet echter aan bepaalde materiële en formele eisen voldoen. Een ontslag zonder redelijke grond is vernietigbaar. De rechter bepaalt wat een redelijke grond is. Dat staat niet in de wet. Een bestuurder die steeds normaal en goed heeft gefunctioneerd, heeft een sterke rechtspositie. Stel een aandeelhouder wil een andere koers gaan varen. Hij ontslaat de bestuurder. Dat kan wel, maar er hangt een prijskaartje aan. De schade die de bestuurder lijdt door het voortijdig ontslag, zal door de vennootschap moeten worden vergoed. Die schade bestaat bijvoorbeeld uit het gederfde inkomen over de afgesproken periode van de aanstelling.
Als sprake is van structureel disfunctioneren van de bestuurder, dan moet dat aangetoond worden. Daarvoor is dossiervorming nodig. Dossiervorming vereist dat je het gedrag van de betrokkene regelmatig met hem of haar bespreekt en er toch geen verbetering optreedt. Je moet de inhoud van die gesprekken schriftelijk vastleggen en in het dossier stoppen. Doe je dat niet, dan wordt ofwel het ontslag vernietigd en/of wordt de prijs ervoor aanzienlijk hoger.
Wie in de wet zoekt naar deze regels, zal ze niet vinden. Deze regels zijn in de loop der jaren in de rechtspraak totstandgekomen. De gemeenschappelijke grondslag van deze ongeschreven regels is de redelijkheid en billijkheid. Het verstand en het hart. Er moet een begrijpelijke reden zijn voor het ontslag en het moet billijk zijn. Die toets wordt door de rechter verricht. Daarbij gaat het er niet om wat de rechter zelf billijk vindt, maar wat deze denkt dat in de samenleving als redelijk en billijk wordt gezien. Een normaal mens moet zowel kunnen begrijpen als navoelen waarom het ontslag is gegeven.
Daarnaast moet het ontslag ook aan een aantal formele eisen voldoen. Die formele eisen staan wel in de wet. In het geval van het ontslag van een bestuurder, staan ze ook in de statuten. Er gelden daarbij termijnen en vormvereisten. Als je die niet volgt, dan gaat het ook mis. Ook dan is het gegeven ontslag vernietigbaar. Wordt dit pas na maanden door de rechter beslist, dan wordt het een kostbare zaak voor de vennootschap. Dan moet de achterstallige beloning alsnog aan de bestuurder worden betaald en doorbetaald totdat het ontslag op juiste gronden en op een juiste wijze is gegeven.
Dit pakt voor een vennootschap soms merkwaardig uit. Stel, een op Curaçao gevestigde projectontwikkelaar met een dochtervennootschap op Aruba besluit een van haar bestuurders te ontslaan. De ontslaggrond is, kort gezegd, ernstig en structureel disfunctioneren (herhaaldelijk niet verantwoorde uitgaven, herhaaldelijk niet nakomen van heldere afspraken). De aandeelhouder voert verschillende gesprekken met de bestuurder. Daarin komt bij het derde gesprek na het zoveelste incident ook het voornemen tot ontslag uit de bestuursfunctie aan de orde. De bestuurder krijgt in het gesprek uitvoerig de gelegenheid om zich tegen het voorgenomen ontslag te verweren. De aandeelhouder besluit het ontslag toch door te zetten. Het besluit wordt door de AvA in een buitengewone vergadering genomen. Deze vergadering wordt schriftelijk afgehandeld.
Materieel is dit in prima in orde. Formeel niet. Ook al heeft de bestuurder zich kunnen verweren tegen het voorgenomen ontslag, dan is het feitelijke ontslag toch nietig als de bestuurder niet nog een keer, maar nu formeel, in de gelegenheid is gesteld om tijdens de AvA te worden gehoord. De bestuurder moet zich (opnieuw) tijdens de AvA waarin het ontslag wordt gegeven, kunnen verweren. Bovendien heeft de bestuurder op grond van de wet een adviesrecht over elk besluit dat in de AvA wordt genomen. Ook die formele regel is onwrikbaar. En zo kan het gebeuren dat je het als aandeelhouder goed probeert te doen maar op formele gronden het onderspit delft. Lastig.